1900 2039
Tiêm vắc-xin cúm hằng năm là khuyến cáo của các tổ chức y tế như WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) và CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ). Dưới đây là những lý do chính:
- Tại sao nên tiêm vắc-xin cúm hằng năm?
1.1. Virus cúm luôn thay đổi
Virus cúm có khả năng đột biến rất nhanh, tạo ra các biến thể mới. Do đó, vắc-xin của năm trước có thể không còn hiệu quả với các chủng cúm lưu hành trong năm nay.
Ngoài ra, vắc-xin phòng cúm chỉ phòng 2 chủng cúm A (H1N1; H3N2) và 1 chủng cúm B. Nếu có tình trạng trôi kháng nguyên, tức là kháng nguyên thay đổi thì virus cúm vẫn có thể thay đổi. Virus cúm được gọi là “virus thông minh” vì luôn nghĩ ra cách chống lại sức đề kháng của con người. Các nhà nghiên cứu phải nghiên cứu và sản xuất vắc-xin cúm với những thành phần vắc-xin ngừa cúm được điều chỉnh phù hợp với chủng virus cúm đang lưu hành trên thế giới. Do đó cần tiêm phòng nhắc lại vắc-xin cúm hàng năm.
Mỗi năm, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ phân tích các chủng virus cúm phổ biến và khuyến nghị thành phần của vắc-xin mới, giúp cơ thể chống lại các chủng nguy hiểm nhất.
1.2. Giảm nguy cơ mắc cúm và biến chứng nghiêm trọng
- Hiệu quả của vắc-xin: Giúp giảm 40-60% nguy cơ nhiễm cúm.
- Nếu vẫn mắc cúm sau khi tiêm, triệu chứng thường nhẹ hơn và nguy cơ nhập viện, tử vong giảm đáng kể.
- Giúp bảo vệ khỏi các biến chứng nguy hiểm như:
- Viêm phổi (do virus cúm hoặc bội nhiễm vi khuẩn).
- Suy hô hấp cấp.
- Viêm cơ tim, viêm não – đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi và trẻ em.
1.3. Giảm lây lan virus cúm trong cộng đồng
Khi một tỷ lệ lớn dân số được tiêm phòng, virus cúm ít có cơ hội lây lan, tạo hiệu ứng “miễn dịch cộng đồng”, bảo vệ cả những người không thể tiêm vắc-xin (như trẻ dưới 6 tháng tuổi hoặc người dị ứng nặng với vắc-xin).
1.4. Giúp giảm gánh nặng y tế
- Hạn chế số ca nhập viện do cúm, giảm áp lực cho hệ thống y tế.
- Giảm số ngày nghỉ làm, nghỉ học do bệnh.
- Ai nên tiêm vắc-xin cúm hằng năm?
Mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên đều được khuyến khích tiêm vắc-xin cúm, nhưng đặc biệt quan trọng đối với nhóm nguy cơ cao:
2.1. Nhóm có nguy cơ cao bị biến chứng cúm
- Trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi (hệ miễn dịch chưa hoàn thiện).
- Người trên 65 tuổi (hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác).
- Phụ nữ mang thai (nguy cơ biến chứng cao hơn khi mắc cúm, vắc-xin cũng giúp bảo vệ em bé sau sinh).
- Người có bệnh nền như:
- Bệnh phổi mạn tính (hen suyễn, COPD).
- Bệnh tim mạch, tiểu đường.
- Suy giảm miễn dịch (HIV/AIDS, ung thư, người dùng thuốc ức chế miễn dịch).
2.2. Nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao
- Nhân viên y tế, giáo viên, người làm trong ngành dịch vụ tiếp xúc nhiều người.
- Người sống trong viện dưỡng lão, doanh trại quân đội.
- Người chăm sóc trẻ nhỏ hoặc người già.
- Khi nào nên tiêm vắc-xin cúm?
- Thời điểm lý tưởng: Trước mùa cúm (thường là từ tháng 9 – tháng 11 ở Việt Nam, hoặc sớm hơn nếu có dịch cúm).
- Cơ thể cần khoảng 2 tuần để tạo kháng thể sau khi tiêm.
- Nếu quên tiêm trước mùa cúm, vẫn có thể tiêm vào các tháng sau, vì cúm có thể xuất hiện quanh năm.
- Vắc-xin cúm có an toàn không?
Vắc-xin cúm an toàn và ít tác dụng phụ. Các tác dụng phụ thường nhẹ và tự hết sau 1-2 ngày:
- Phổ biến: Đau tại chỗ tiêm, mệt mỏi nhẹ, sốt nhẹ.
- Hiếm gặp: Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ – cực kỳ hiếm, khoảng 1 trên 1 triệu liều).
Lưu ý:
- Người bị dị ứng nặng với trứng gà nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tiêm (vì một số loại vắc-xin cúm được sản xuất từ trứng gà).
- Nếu đang bị sốt cao, ho nặng hoặc bệnh cấp tính, nên hoãn tiêm đến khi khỏi.
- Những câu hỏi thường gặp về vắc-xin cúm
5.1. Tiêm vắc-xin cúm có thể bị cúm không?
Không! Vắc-xin cúm không chứa virus cúm sống, nên không thể gây cúm. Nếu bị ốm sau khi tiêm, có thể do:
- Nhiễm virus cúm trước khi vắc-xin có hiệu quả (cần 2 tuần để sinh kháng thể).
- Nhiễm một chủng cúm không có trong vắc-xin.
- Bị nhiễm virus khác gây triệu chứng giống cúm (như virus cảm lạnh).
5.2. Tại sao phải tiêm hằng năm?
- Virus cúm thay đổi liên tục, vắc-xin cần cập nhật mỗi năm để bảo vệ hiệu quả.
- Hiệu quả của vắc-xin giảm dần sau 6-12 tháng, nên cần tiêm nhắc lại để duy trì miễn dịch.
5.3. Tiêm vắc-xin cúm có giúp phòng COVID-19 không?
Không, nhưng tiêm vắc-xin cúm giúp giảm nguy cơ đồng nhiễm cúm và COVID-19, giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.
- Kết luận
✅ Tiêm vắc-xin cúm hằng năm là cách hiệu quả nhất để phòng cúm và giảm biến chứng nguy hiểm.
✅ Phù hợp với hầu hết mọi người trên 6 tháng tuổi, đặc biệt là nhóm nguy cơ cao.
✅ An toàn, ít tác dụng phụ và giúp bảo vệ cả cộng đồng.
https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/cac-khuyen-cao-cua-who-ve-benh-cum-mua-vi?utm_source=chatgpt.com
https://www.cdc.gov/media/releases/2024/s-t0627-vaccine-recommendations.html
Hà Mỹ Nhân – K.KTXNYH
