1900 2039
Trãi qua hơn 2 năm sống chung với dịch, thuật ngữ “Xét nghiệm RT- PCR” ngày càng quen thuộc. Đa số chúng ta vẫn chưa biết chính xác Xét nghiệm PCR là gì? Có khác với các loại xét nghiệm khác? Và được ứng dụng trong xét nghiệm Covid – 19 như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu về nó.
Xét nghiệm PCR là gì?
Xét nghiệm PCR hay còn gọi là xét nghiệm sinh học phân tử là một kỹ thuật nhằm tạo ra một lượng lớn bản sao DNA mục tiêu trong ống nghiệm dựa vào các chu kỳ nhiệt. Kỹ thuật này được nhà khoa học người Mỹ Kary Mullis phát minh vào năm 1985.
Xét nghiệm PCR (Polemerase Chain Reaction, phản ứng chuỗi polymerase) được cho là xét nghiệm có giá trị rất cao và được thực hiện từ trong giai đoạn sớm. Đây là một phương pháp xét nghiệm có độ nhạy và độ đặc hiệu rất cao.
Xét nghiệm PCR đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực công nghệ sinh học do phản ứng rất nhạy và cho kết quả đặc hiệu. Xét nghiệm PCR thường có kết quả độ chính xác rất cao. Tuy nhiên kết quả cũng còn tùy thuộc trình độ của kỹ thuật viên, phương tiện máy móc làm việc và việc quản lý chất lượng. Cùng một xét nghiệm nhưng có nơi cho kết quả nhạy và chính xác, nơi khác thì không có được độ nhạy bằng
Xét nghiệm PCR chẩn đoán bệnh gì?
Ngày nay, xét nghiệm PCR là kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi trong y học. Một số xét nghiệm sinh học phân tử giúp chẩn đoán chính xác các bệnh như: Phát hiện các tác nhân không thể nuôi cấy thường quy: như các virus (viêm gan B, viêm gan C, HIV, Herpes, HPV, virus SARS,…), phát hiện các vi khuẩn lậu, phát hiện virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết, phát hiện mầm mống của bệnh ung thư,….
Phương pháp xét nghiệm PCR có nhiều ưu điểm vượt trội hơn hẳn so với xét nghiệm thông thường khác như: Cho kết quả xét nghiệm nhanh, thường không quá 5 giờ kể từ khi bắt đầu làm xét nghiệm; phát hiện được các tác nhân vi sinh vật gây bệnh mà phòng thí nghiệm lâm sàng không có khả năng phát hiện với các xét nghiệm vi sinh hay miễn dịch truyền thống như các tác nhân virus (HCV, HBV, HPV…); xét nghiệm PCR còn có thể cho ra kết quả định lượng chính xác số bản copies virus/ 1 ml máu, từ đó hỗ trợ rất đắc lực cho bác sĩ đánh giá được hiệu quả điều trị, cũng như tiên lượng giai đoạn bệnh; phát hiện các đột biến gen gây ung thư, gây các bệnh di truyền khác…nhằm có biện pháp phòng ngừa bệnh, xác định mối quan hệ huyết thống giữa những cá thể khác nhau. Bên cạnh đó, phương pháp xét nghiệm PCR cũng có một số nhược điểm như: phương pháp rất khó thực hiện được một cách chuẩn mực tại các phòng thí nghiệm lâm sàng, giá thành của xét nghiệm PCR khá cao, xét nghiệm PCR đòi hỏi trình độ của kỹ thuật viên, bác sĩ phải là người có trình độ chuyên môn cao, đòi hỏi trang thiết bị, máy móc kỹ thuật hiện đại.
Ứng dụng xét nghiệm PCR COVID-19
Xét nghiệm PCR hiện nay đang được sử dụng để phát hiện những người nhiễm virus SARS-CoV-2 bởi độ chính xác cao và thời gian nhận kết quả nhanh chóng.
Phương pháp xét nghiệm PCR COVID-19 có thể nhận được kết quả sau ít nhất là 4 – 5 giờ đồng hồ. Để kết luận chính xác rằng người nghi nhiễm có bị mắc COVID-19 hay không cần thực hiện xét nghiệm ít nhất 3 – 5 lần tại nhiều thời điểm khác nhau. Trong thời gian chờ đợi kết quả giữa các lần xét nghiệm người bệnh cần thực hiện cách ly để tránh nguy cơ lây nhiễm.
Cần lưu ý, chỉ số ngưỡng chu kỳ CT (cycle threshold) là số chu kỳ (vòng ) RNA chiết xuất từ mẫu bệnh phẩm được chuyển đổi thành DNA sau đó được khuếch đại. Trường hợp F0 nhưng có tải lượng virus thấp, ngưỡng chu kỳ CT> 30, thì có thể cho theo dõi theo dõi, điều trị tại nhà.
Hiện nay để thực hiện xét nghiệm PCR thường đắt tiền hơn so với các xét nghiệm thông thường khác do hầu hết hóa chất để làm phản ứng đều phải nhập ngoại và phải mua với giá cao, nên ưu tiên chẩn đoán một số bệnh đặc hiệu, liên quan đến các loại virus mà các phương pháp xét nghiệm truyền thống không thể làm được.
Nguyễn Duy Thống – Khoa KTXNYH
Nguồn:
https://moh.gov.vn/tin-lien-quan/-/asset_publisher/vjYyM7O9aWnX/content/cac-xet-nghiem-xac-inh-covid-19?inheritRedirect=false
https://medlatec.vn/tin-tuc/xet-nghiem-pcr-covid19-la-gi-va-co-y-nghia-nhu-the-nao-trong-viec-phat-hien-benh-s194-n23935
https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/te-bao-goc-cong-nghe-gen/xet-nghiem-pcr-la-xet-nghiem-gi/
