1900 2039
Trí tuệ nhân tạo (AI) là thuật ngữ dùng để mô tả việc sử dụng máy tính và công nghệ để mô phỏng hành vi và tư duy phản biện thông minh có thể so sánh với con người, để hoàn thành một số nhiệm vụ nhất định mà không cần con người can thiệp nhiều. AI đang phát triển nhanh chóng đã bắt đầu được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực y tế để cải thiện trình độ chuyên môn và hiệu quả công việc lâm sàng
- Tổng quan về trí tuệ nhân tạo trong y học
Trí tuệ nhân tạo, thuật ngữ tiếng Anh là Artificial Intelligence – AI. Trí tuệ nhân tạo được ứng dụng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe bằng cách sử dụng các thuật toán và phần mềm phức tạp hay đơn giản để mô phỏng nhận thức của con người trong việc phân tích, giải thích và hiểu các dữ liệu y tế và chăm sóc sức khỏe phức tạp. Các thuật toán máy tính có khả năng hỗ trợ đưa ra kết luận gần đúng mà không cần con người nhập liệu trực tiếp. AI thực hiện điều này thông qua các thuật toán học máy và học sâu.
AI trong y học có thể được phân tách thành hai loại: Ảo và vật lý
- Phần ảo bao gồm các ứng dụng từ hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử đến các hướng dẫn dựa trên mạng thần kinh trong quá trình đưa ra các quyết định điều trị.
- Phần vật lý liên quan đến các robot hỗ trợ thực hiện phẫu thuật, các bộ phận giả thông minh cho người tàn tật và chăm sóc người già…
2.Các ứng dụng trong y học
Chẩn đoán bệnh
AI đã đạt được những tiến bộ to lớn trong việc tự động chẩn đoán bệnh, giúp giảm chi phí chẩn đoán, nhanh và dễ tiếp cận hơn. Các dữ liệu khổng lồ về hình ảnh bình thường, bệnh lý, các chỉ số cơ thể… sẽ được các nhà khoa học “dán nhãn”, đưa vào máy tính, sắp xếp, xử lý…, từ đó máy tính có thể nhận diện, phân loại rồi đưa ra các chẩn đoán khi chúng tiếp nhận với một dữ liệu nào đó của bệnh nhân. Nó giống như các bạn sinh viên mất trên dưới 10 năm để học y, đi bệnh viện thực hành để nhận diện các mặt bệnh và ghi nhớ rồi sau này ra trường đi làm gặp lại bệnh nhân tương tự thì bộ nhớ đã có để nhận biết. Tuy vậy, máy tính “học” nhanh hơn, “nhớ” chính xác hơn và số lượng dữ liệu nhớ thì gần như bất tận, nên AI giỏi chẩn đoán không kém gì các chuyên gia hàng đầu và nó có thể được sao chép lại trên toàn thế giới một cách nhanh chóng và ít tốn kém.
Hệ thống này có thể phân loại ung thư da ở mức tương đương với các bác sĩ da liễu. Một thuật toán dựa trên hình ảnh cộng hưởng từ của chuyển động tim cho phép dự đoán chính xác kết quả bệnh nhân bị tăng áp phổi; một phương pháp phân loại nhịp tự động trong phân tích điện tâm đồ liên tục (ECGs) ở những bệnh nhân mắc bệnh nghiêm trọng. Một nghiên cứu khác đã xem xét các kết quả đầy hứa hẹn và cho rằng công nghệ AI có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc quản lý bệnh nhân đột quỵ.
Quản lí hồ sơ y tế và cơ sở dữ liệu
Robot thu thập lưu trữ định dạng lại và theo dõi dữ liệu để cung cấp chúng tối ưu hơn, nhanh hơn và đồng bộ hơn.
Các hệ thống có thể theo dõi chi tiêu y tế, đáp ứng với điều trị, do đó làm chất lượng chăm sóc trong khi giảm chi phí.
AI trong y học cá thể
Y học cá thể (Personized medicine) là một mô hình chăm sóc sức khỏe mới, trong đó việc điều trị và phòng ngừa bệnh dựa trên các điều kiện cá nhân, bao gồm thông tin di truyền, đặc điểm tâm lý xã hội, môi trường và lối sống. Tất cả thông tin này sẽ tạo ra một lượng dữ liệu khổng lồ, chỉ có thể được phân tích và tích hợp bởi công nghệ AI.
AI có thể tự động hóa công việc thống kê hết sức phức tạp này và giúp khám phá những đặc điểm chỉ ra rằng bệnh nhân sẽ có phản ứng cụ thể với một phương pháp điều trị cụ thể nào, từ đó đưa ra được phác đồ điều trị tối ưu với từng bệnh nhân riêng biệt.
Quản lí dược phẩm
Nghiên cứu và phát triển các loại thuốc chữa bệnh là một quá trình vô cùng tốn kém và mất rất nhiều thời gian. Tuy nhiên hiện nay AI đã được sử dụng thành công trong cả 4 giai đoạn chính của quá trình nghiên cứu và phát triển thuốc (đánh giá các đích tác dụng; tìm kiếm được đúng các phân tử thuốc/các thuốc có khả năng liên kết với đích đã chọn; kiểm tra hợp chất mới trong phòng thí nghiệm và trên lâm sàng về độ an toàn, hiệu quả; đạt được sự chấp thuận và đưa thuốc mới tới tay các bác sỹ và bệnh nhân), vì vậy tương lai chúng ta kỳ vọng việc phát triển thuốc sẽ vô cùng nhanh và rẻ hơn nhiều.
Webcam của điện thoại thông minh được kết nối với AI để tự động xác nhận rằng bệnh nhân đang dùng thuốc theo toa và giúp họ quản lý tình trạng của họ.
Một số các ứng dụng khác của AI trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ có thể kể đến như Phân tích hệ thống chăm sóc sức khỏe, Theo dõi sức khỏe, AI trong robots y học, Tư vấn kĩ thuật số, Y tá ảo, Chỉnh sửa gen …
Cho đến nay, AI trong y học đã cho thấy nhiều lợi ích tiềm năng. ứng dụng AI trong chăm sóc sức khoẻ đang mở ra một kỷ nguyên mới và đem lại nhiều tiến bộ đáng kể, tuy nhiên song hành với đó là những lo ngại về việc tăng cường sử dụng công nghệ sẽ làm giảm số lượng cơ hội việc làm cho các bác sĩ hành nghề. Ngoài ra, xét về mặt phân tích và logic, máy móc có thể phiên dịch hành vi của con người, nhưng những đặc điểm nhất định của con người như tư duy phản biện, kỹ năng giao tiếp và quan hệ cá nhân, trí tuệ cảm xúc và sự sáng tạo thì rất khó thay thế bởi máy móc. AI thật sự có tiềm năng và sẽ là một phần không thể thiếu của y học trong tương lai nhưng không chắc AI sẽ thay thế được các bác sĩ. Do đó, điều quan trọng là phải đào tạo thế hệ học viên y khoa tương lai về các khái niệm và khả năng ứng dụng của AI cũng như cách thức để hoạt động hiệu quả trong không gian làm việc cùng với máy móc để việc điều trị cho bệnh nhân được có hiệu quả hơn, song song với đó các sinh viên y khoa cũng cần thiết trau dồi các kỹ năng mềm, chẳng hạn như sự đồng cảm đối với bệnh nhân.
Nguyễn Duy Thống – Khoa KTXNYH – Tổng hợp
Nguồn:
http://vjst.vn/vn/tin-tuc/5225/ung-dung-tri-tue-nhan-tao-trong-y-hoc.aspx
